Ga verder naar de inhoud

SODAplus: van leerlingen rolmodellen maken

Nota’s, strafstudies, laatste kans contracten… Scholen in Vlaanderen hebben doorgaans een uitgebreid arsenaal aan straffen achter de hand voor kinderen en jongeren die zich niet gedragen in de klas. Maar leerlingen met een topattitude in de bloemetjes zetten? Dat gebeurt nog veel te weinig.

Elke gemotiveerde leerkracht belandt weleens voor een moeilijke klas. Het overkwam ook Simon Mensaert, die het vak mechanica gaf op een school in Gent. “Ik had leerlingen in de klas die betrokken waren bij vechtpartijen, of onbeleefd waren tegen de leerkrachten”, vertelt Simon. “Maar voor elke ‘probleemleerling’ is er ook altijd minstens eentje die een positieve invloed heeft op de sfeer in de klas. Zo’n leerling die keihard z’n best doet, zelfs als leeftijdsgenoten dat niet cool vinden. ‘Waarom belonen we die leerlingen met zo’n topattitude niet wat meer?’, begon ik me af te vragen.”

België is niet de primus van de klas

Simon stapte uit het onderwijs, en richtte SODAplus op: een vzw die inzet op motivatie, structuur en begeleiding voor alle leerlingen. “In het PISA-onderzoek, dat elke 3 jaar wordt uitgevoerd bij 15-jarigen over de hele wereld, zien we dat de motivatie van Belgische leerlingen om te studeren op een historisch dieptepunt zit”, legt Simon uit. “Ook op vlak van klassfeer en klasmanagement scoort ons land absoluut niet goed in vergelijking met andere landen. Tel daar nog eens het lerarentekort bij, en je snapt waarom de druk op ons onderwijssysteem zo groot is.”

SOD Aplus

Een attest voor rolmodellen

Om jongeren die hun beste beentje voorzetten op school te empoweren, ontwikkelden Simon en zijn collega’s het SODA-attest. “De attitude van leerlingen is iets dat leerkrachten nu ook al meenemen in hun evaluaties”, vertelt Simon. “Maar die attituderapporten zijn vaak zo uitgebreid dat leerkrachten er geen prioriteit van maken. Om leerlingen beter te begeleiden, moeten we alle leerkrachten meekrijgen in ons verhaal. Onze methode is eenvoudiger en duidelijker, want we evalueren leerlingen op 4 vlakken: Stiptheid, Orde, Discipline en een professionele Attitude, niet toevallig de 4 letters uit het woord SODA. Komen leerlingen op tijd? Zijn ze in orde met hun taken? Houden ze zich aan het schoolreglement en de regels van de praktijklessen? Die eerste 3 criteria zijn relatief eenvoudig te meten. Attitude omvat verschillende werkpunten, bepaald door de school. Dit is minder duidelijk meetbaar, en is iets waar de klassenraad zich over uitspreekt. Haalt een jongere één schooljaar lang voornamelijk positieve scores op deze 4 pijlers? Dan verdient die leerling een SODA-attest. Dat is elk jaar het geval voor gemiddeld 4 op de 10 jongeren die deelnemen.”

De eeuw van data

Werken aan het attitudebeleid doet SODAplus ook op niveau van de school. “De 21ste eeuw is de eeuw van data”, zegt Simon. “De onderwijsinspectie in Vlaanderen roept scholen op om hun beleid echt bij te sturen op basis van data. Maar in realiteit zien we dat scholen niet altijd de tijd hebben om data te verzamelen, laat staan om ze te analyseren. Dat stukje kunnen ze met een gerust hart aan ons uitbesteden.”

SODAplus vraagt daarvoor niet alleen feedback aan de bedrijven waar ze mee samenwerken, maar ook rechtstreeks aan de leerlingen. Simon: “Daarvoor hebben we een tool ontwikkeld die het SODA-rapport verstuurt naar de leerlingen. Via die weg kunnen we nog beter monitoren hoe de attitudes van leerlingen evolueren. Al die gegevens bundelen we jaarlijks in een persoonlijk feedbackrapport. Dat presenteren we één keer per jaar aan de leerkrachten en directie. Zo weet iedereen meteen wat de sterke punten van de school zijn, en waar er nog groeikansen liggen. Op basis daarvan kunnen we dan met het volledige team een plan van aanpak uitwerken om de school verder te professionaliseren. Want klasmanagement is niet enkel de verantwoordelijkheid van individuele leerkrachten. Dat is teamwork. Net zoals ouders best zo goed mogelijk samenwerken bij de opvoeding van hun kinderen, moet ook het leerkrachtenteam aan één zeel trekken.”

SOD Aplus2

Interessant voor werkgevers

Als ex-leerkracht weet Simon hoe moeilijk het is om de schoolgaande jeugd gemotiveerd te houden. Lukt dat dan wel voor het behalen van het SODA-attest? “Het besef dat een professionele attitude belangrijk is, komt vaak pas wanneer ze voor het eerst vakantiewerk of een stage gaan doen”, zegt Simon. “In de deelnemende scholen organiseren we ook regelmatig Pitch & Connect momenten, waarop leerlingen en bedrijven elkaar op een laagdrempelige manier ontmoeten. Voor werkgevers is dat enorm interessant, want zij krijgen één minuut de tijd om hun bedrijf voor te stellen aan een aula vol potentiële werknemers. In ruil vragen we die werkgevers om de leerlingen te wijzen op het belang van het SODA-attest. Intussen werken we samen met meer dan 1.400 bedrijven in Vlaanderen. Ook die schatten het SODA-attest enorm naar waarde. We hebben ook een eigen databank met jobs en stages. We zien dat dat voor bedrijven een belangrijk kanaal is geworden om vacatures bekend te maken bij onze SODA-leerlingen.”

Het SODA-attest staat niet alleen goed op het CV van onze leerlingen. Ook mooi meegenomen is de boost die hun zelfvertrouwen erdoor krijgt. Simon: “De directeur van één van onze SODA-scholen stuurde me daarnet nog een mailtje door. Daarin vertelde een leerling dat hij dankzij zijn SODA-attest was aangenomen bij een werkgever waar hij op één van onze evenementen mee had gepraat. ‘Ik ben trots op mezelf’, schreef hij. Kijk, dat is waarvoor we het doen.”

Simon Mensaert
Leerlingen die zijn aangenomen voor een toffe vakantiejob en die daarna een mail sturen waarin staat ‘ik ben trots op mezelf’: daar doen we het voor.
Simon Mensaert

It takes a village

Om jongeren op de arbeidsmarkt alle kansen te geven die ze verdienen kijkt SODAplus ook richting HR. “Zij denken nog te vaak op korte termijn: ze komen bij ons aankloppen omdat ze 10 openstaande vacatures hebben die maar niet ingevuld geraken. Zo werkt dat jammer genoeg niet. Wij motiveren hen om ook werk te maken van toffe stages en interessante vakantiejobs. Want binnen een paar jaar studeren die leerlingen af, en dan gaan ze daar hopelijk met een warm gevoel aan terugdenken. Duurzame relaties opbouwen met potentiële medewerkers: dat is zo belangrijk.”

En hoe zit het met de toekomstplannen? “We willen heel graag opschalen, zodat we nog meer scholen en leerlingen kunnen bereiken. Misschien zelfs over de taal- en landsgrenzen heen”, droomt Simon hardop. “Ook het aantal bedrijven waarmee we samenwerken mag nog verder groeien. Weet je wat mooi is om te zien? Het enthousiasme van werkgevers die zelf ook pubers in huis hebben. Die beseffen heel goed hoeveel impact ze kunnen hebben op het leven van die jonge gasten. Want ‘It takes a village to raise a child’, die quote klopt ook nog als kinderen al wat ouder zijn. En in een ideale wereld maken scholen, leerkrachten en bedrijven deel uit van die village.”

SODAplus - Facts & figures

  • Opgericht in: 2015
  • Aantal betaalde medewerkers in vte: 4
  • Aantal vrijwilligers: 10
  • Samenwerking met meer dan 1.400 bedrijven.
  • Actief in 64 scholen over heel Vlaanderen.
  • 4 op 10 van de deelnemende leerlingen behaalt jaarlijks een SODA-attest.
  • Jaarlijks bereikt SODAplus 20.000 leerlingen.
  • Al meer dan 170.000 attesten uitgereikt sinds de start.
SODAplusicon

SODAplus